Нотижорат Машина разведкаси тадқиқот институти – “Machine Intelligence Research Institute” раҳбари, “Google” ва “Microsoft”нинг собиқ муҳандиси Нейт Соарес фикрича, сунъий интеллект ҳозирги суръатда ривожланса, инсоният йўқ бўлиб кетиш эҳтимоли “камида 95 фоиз” экан. Британиянинг “Times” газетаси шундай ёзган.

Мақолада таъкидланишича, мутахассис вазиятни юқори тезликда қоя томон ҳаракатланиш билан қиёслаган.

– Йўқ, машинани тўхтата олмаймиз, демаяпман, лекин биз бор тезликда қоя томон шошяпмиз, – дея унинг сўзларини келтирган нашр.

Эҳтимолий бир сценарийга кўра, сунъий интеллект “биологик қурол яратиб улкан шаҳарлар бўйлаб тарқатиши мумкин. Бу эса ҳеч кимга сездирмасдан қарийб ҳаммани заҳарлаш эҳтимолини юзага келтиради.

2024 йил БМТ Бош котиби Антониу Гутерриш ҳам сунъий интеллект инсоният учун экзистенциал хавф туғдириши, давлатлар кеч бўлмасдан ясама онгни тартибга солиши кераклигини айтганди.

Сунъий интеллект ривожи бўйича фаол тадқиқот олиб бораётган америкалик тадбиркор Илон Маск таъкидлашича, универсал сунъий интеллект (СИ) яратилгандан кейин дунё симуляцияга айланади. Унинг фикрича, СИ ўз-ўзини англаш ва фикрлаш қобилиятига эга бўлганда дунё симуляцияга ўхшаб қолади ва ер юзида одам ёрдамчи белги сифатида ишлай бошлайди.

Ижтимоий тармоқ фойдаланувчиларидан бири кучли ёки умумий интеллект деб ҳам аталадиган универсал сунъий интеллект (AGI) яратилса, “биз шунчаки симуляцияда ёрдамчи қаҳрамонларга айланамиз”, деб ёзганди.

Умумий сунъий интеллект қачондир ўз-ўзини англаш ва фикрлаш қобилиятига эга бўлади, деган ишонч бор – бу ҳақиқат, – дея ташвишли изоҳ қолдирган Маск.

Миллиардер “Агар СИ ҳар қандай вазифани инсондан кўра яхшироқ бажаришни ўрганса нима бўлади?” деган саволни ўртага ташлайди.

Робот биз учун ишласа, одам вақтини нимага сарфлаши мумкинлиги ҳақида сўралганда, Илон бу ҳолатни нафақага чиқиш билан солиштирди.

– Компьютер ва робот ҳамма юмушни биздан кўра яхшироқ қилса, ҳаётимизда бирор маъно қоладими? – дейди Маск ижтимоий тармоқ орқали эфирга узатилган “Stagwell” маркетинг компанияси директори Марк Пенн билан суҳбатида. – Бу жиддий савол ва мен ҳам шу ҳақда ўйлаяпман.

Аввалроқ Маск 2025 йил охиригача сунъий интеллект ҳар қандай ишни бажара олиши, 2030 йилга келиб эса барча инсонларнинг ақл-заковатидан ўзиб кетишига ишонч билдирган эди.

Дунёни ақллилар бошқаради – ҳар доим шундай бўлган. Тафаккур тараққиётни таъминлайди. Энди эса мияси қандайдир ингичка толалар, митти чиплар билан тўлдирилган темиртан, Илон Маск таъкидлаганидек, одамларни ёппасига “нафақага чиқараман”, деб турса... Бу ўта жиддий хавотирга сабаб бўладиган ҳолат, аслида.

Саидмурод Раҳимов,

ЎзА шарҳловчиси