ТОШКЕНТ, 30 октябрь. /"Дунё" АА/. Финляндия Президенти Александр Стубб 29 октябрь куни расмий ташриф билан Ўзбекистонга келди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

Ўзбекистон ва Финляндия ўртасидаги икки томонлама муносабатлар ўттиз йилдан ортиқ тарихга эга бўлиб, мамлакатимиз мустақилликка эришганидан кўп ўтмай йўлга қўйилган.

Хусусан, Финляндия Ўзбекистон Республикасининг мустақиллигини 1991 йил 30 декабрда тан олди ва дипломатик муносабатлар 1992 йил 26 февралда ўрнатилди. Бироқ, узоқ вақт давомида икки мамлакат ўртасидаги ўзаро муносабатлар ҳеч қандай аниқ суръатларсиз ривожланди. Бугунги кунда эса биз янги босқичнинг бошланиши ҳақида ишонч билан гапиришимиз мумкин. Бу давр руҳи ва икки мамлакат манфаатларига мос келадиган мазмунли, прагматик ва истиқболли ҳамкорлик босқичи.

Ўзбекистон-Финляндия муносабатларининг ҳозирги босқичи сиёсий алоқаларнинг мустаҳкаланиши ва ҳар икки томоннинг ўзаро муносабатларни барқарор ва тизимли равишда ривожлантиришга интилиши билан тавсифланади. Ўзбекистоннинг муносабатларни диверсификация қилиш, ўзаро тушунишни мустаҳкамлаш ва Европа мамлакатлари билан шерикликни ривожлантиришга қаратилган фаол ташқи сиёсати бу жараёнда муҳим роль ўйнади.

Сўнгги йилларда бир қатор ўзаро ташрифлар ҳамда олий ва юқори даражаларда учрашувлар бўлиб ўтди. Хусусан, 2024 йил ноябрь ойида Бокуда бўлиб ўтган CОР29 иқлим конференцияси доирасида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Финляндия Президенти Александр Стубб билан учрашди. Суҳбат давомида томонлар турли соҳаларда мулоқотни ривожлантириш ва қўшма лойиҳаларни амалга оширишдан ўзаро манфаатдор эканликларини яна бир бор тасдиқладилар.

Икки мамлакат ташқи сиёсат идоралари ўртасида ўтказилаётган маслаҳатлашувлар, сиёсий, иқтисодий ва гуманитар ҳамкорликни мустаҳкамлаш масалалари муҳокама қилинмоқда.

2020 йилдан бери ривожланиб келаётган парламентлараро алоқалар ҳам ишонч ва ўзаро тушуниш муҳитини яратишга ҳисса қўшаяпти.

Халқаро майдонда расмий Тошкент ва Хелсинкининг позициялари ўхшаш. Ҳар икки мамлакат кўп томонлама мулоқотни мустаҳкамлаш, можароларни тинч йўл билан ҳал қилиш ва барқарор ривожланишда ҳамфикрдир. Финляндия Ўзбекистоннинг БМТ ва бошқа халқаро тузилмалар доирасидаги ташаббусларини ҳам фаол қўллаб-қувватлаб келмоқда, бу ўзаро ишончнинг юқори даражасини акс эттиради.

Сўнгги йилларда Ўзбекистон ва Финляндия ўртасидаги иқтисодий алоқалар сезиларли даражада фаоллашди. Ҳозирда мамлакатимизда машинасозлик, озиқ-овқат маҳсулотларини қайта ишлаш, телекоммуникация, тоза технологиялар ва агросаноат соҳаларида фаолият юритувчи Финляндия капитали иштирокидаги 13 та корхона фаолият юритмоқда.

Ишбилармонлик алоқаларини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Масалан, 2017 йилда Финляндиянинг ташқи иқтисодий алоқалар бўйича давлат котиби ўринбосари Маркус Койвунен бошчилигидаги бизнес делегацияси Тошкентга ташриф буюрди. Делегация таркибидан Ўзбекистонда қўшма лойиҳаларни амалга оширишга қизиқиш билдирган тўққизта йирик Финляндия компанияси вакиллари ўрин олди. 

Финляндия Марказий Осиёнинг барқарор ривожланишини қўллаб-қувватловчи минтақавий ташаббусларда ҳам фаол иштирок этаётир. Жумладан, Финляндия Ташқи ишлар вазирлиги Ўзбекистон каби минтақа мамлакатларида экология, сув ресурслари ва метеорология соҳаларидаги лойиҳаларни молиялаштиради. Ушбу ташаббуслар "яшил" иқтисодиёт ва инновация соҳаларида узоқ муддатли ҳамкорлик учун мустаҳкам пойдевор яратади.

Ташқи иқтисодий алоқаларини диверсификация қилиш ва илғор технологияларни жалб қилишга интилаётган Ўзбекистон учун Финляндия йўналиши катта салоҳиятга эга. Финляндия Европадаги энг инновацион ва технологик жиҳатдан ривожланган давлатлардан бири сифатида танилган, Ўзбекистон эса Марказий Осиёда бой инсон ва табиий ресурсларга эга тез ривожланаётган иқтисодиётдир. Ушбу омилларнинг уйғунлиги саноат, энергетика, рақамлаштириш ва барқарор ривожланиш соҳаларида ўзаро манфаатли ҳамкорлик учун кенг имкониятлар очади.

Маданий ва таълим соҳаларидаги ҳамкорликнинг ривожланиши Ўзбекистон-Финляндия муносабатларида алоҳида ўрин тутади. 2022 йил сентябрь ойида Тошкентда Финляндиянинг "Nordic University" филиали очилди. Мазкур университет молия, халқаро муносабатлар ва ахборот технологиялари соҳаларида мутахассислар тайёрлаш учун муҳим платформага айланди.

Расмий Тошкент ва Финляндия университетлари ўртасида фаол академик ҳамкорлик йўлга қўйилган. Масалан, Тошкент давлат стоматология университети Йювяскюл амалий фанлар университети билан қўшма магистратура дастурларини амалга оширяпти ва Турку номидаги Скандинавия менежмент университети эса ўзбекистонлик шериклар билан менежмент ва инновациялар соҳасидаги лойиҳалар бўйича ҳамкорлик қилади.

Бундан ташқари, Финляндия мутахассислари кўмагида Ўзбекистонда мактабларда инкльюзив таълим, педагогика ва рақамли технологиялар бўйича тренинглар ва семинарлар ўтказилмоқда. Бу тажриба алмашиш ва таълим стандартларини яхшилашга, икки мамлакат халқлари ўртасида ўзаро тушунишни мустаҳкамлашга ёрдам беряпти.

Ўзбекистон ва Финляндия ўртасидаги муносабатларнинг ривожланиши мамлакатимиз ва Шимолий Европа давлатлари ўртасидаги ҳамкорликни чуқурлаштиришнинг умумий тенденциясини акс эттиради. Мулоқот илгари камдан-кам ҳолларда бўлган бўлса-да, ҳозирда у сиёсат ва иқтисодиётдан тортиб таълим ва маданиятгача бўлган кенг қамровли соҳаларни қамраб олгани билан аҳамиятлидир.

Иккала мамлакат ҳам ўз минтақаларида, хусусан, Ўзбекистон Марказий Осиё маркази ўлароқ, Финляндия эса Европа ва Арктика ташаббусларида фаол иштирокчи сифатида муҳим ўрин эгаллайди. Мазкур давлатларнинг икки томонлама ҳамкорлиги жадал ривожланаётган  икки минтақа ўртасида кўприк вазифасини бажаради ҳамда тинчлик, ўзаро тушуниш ва барқарор тарақққиётни рағбатлантиради.

 Сўнгги сўз ўрнида айтиш мумкинки, Финляндия Президенти Александр Стуббнинг Ўзбекистонга бўлажак расмий ташрифи янги босқичга қадам қўяётган ўзбек-фин муносабатларини ривожлантиришда муҳим палла бўлади. Ўзаро манфаатдорлик, прагматик ёндашув ва умумий қадриятлар икки мамлакат ва халқларимиз манфаатларига жавоб берадиган шерикликни янада кенгайтириш учун ишончли асос яратади.

Ўзбекистон Президенти матбуот хизмати архивидан олинган сурат